VPN staat voor Virtual Private Network, wat zich in het Nederlands vertaalt in virtueel privé netwerk. Virtueel betekent niet in realiteit. Men gebruikt een netwerk dat niet echt privé is, omdat ook anderen hetzelfde netwerk gebruiken. Maar bij het gebruik lijkt het of we de enigen zijn. Anderen die niet op het VPN zijn aangesloten, zijn buitengesloten. Omgekeerd kunnen gebruikers van een VPN wel buiten het VPN gaan. Dat laatste gebeurt dan anoniem. Het primaire doel van het gebruik van een VPN is een betere beveiliging in vergelijking met een openbaar netwerk. Een bedrijf gebruikt een VPN als alternatief voor een echt privé netwerk. In het laatste geval gebruikt men huurlijnen en eigen datacentrales. Voor individuen is de anonimiteit een belangrijke drijfveer. We beperken ons hier verder tot individuen.
IP-adres
Het internet gebruikt zogenoemde IP-adressen om gegevens vanaf de zender bij de ontvanger te laten aankomen. Als je wilt dat iemand een verbinding naar jouw apparaat moet kunnen beginnen, dan is daarvoor het IP-adres van jouw apparaat nodig. Omgekeerd geldt dat ook. Als je een verbinding met een website maakt, dan wordt de zogenoemde URL omgezet in het IP-adres. Elk blokje gegevens dat door het internet gaat, heeft het IP-adres van de bestemming, maar ook van de zender, van jou dus. Sowieso kan met je IP-adres worden bepaald in welk land je bent. Na enig werk is het mogelijk om jouw IP-adres ook aan je persoonlijke gegevens te koppelen. Die gegevens worden dan gebruikt om van jou een profiel op te bouwen en dat onder meer te gebruiken om je maatwerk promotiemateriaal te sturen. Veel mensen vinden dat ongewenst.
Vercijfering
Op een wifi-verbinding, en zeker als dat met een openbaar netwerk is, zijn met speciale apparatuur de gegevens, die je zendt en ontvangt, in klare tekst te zien. Daar kunnen dus bijvoorbeeld ook login-gegevens tussen zitten, inclusief wachtwoorden. Met vercijferen, ook wel encryptie genoemd, worden gegevens niet meer interpreteerbaar voor derden gemaakt. De beveiligingsgraad hangt af van het toegepaste algoritme. Uiteraard moet de communicatiepartner wel weten hoe de gegevens ontcijferd kunnen worden.
Waarom een VPN gebruiken
Als je een VPN-dienst gebruikt, dan heb je daarvoor een VPN app op je apparaat nodig. Via die app worden de internetverbindingen opgezet. Je kunt dan kiezen uit het gebruik van VPN-servers in diverse landen. De reden daarvan is het verbergen van in welk land je daadwerkelijk woont en te doen alsof je in een ander land bent. Voor dit doel wordt je IP-adres omgewisseld naar een IP-adres, die de VPN-server voor dat doel beschikbaar heeft. Dat geeft anonimiteit. Maar ook als je land, en dus het IP-adres, bepalend is voor het toegang krijgen tot een bepaalde webdienst/-site, dan kan het omzetten van het IP-adres daarbij behulpzaam zijn. Normaliter biedt een VPN-dienstverlener vercijfering aan van de gegevens die worden uitgewisseld met een VPN-server. Dat gebeurt dan door de app op je apparaat. Een nadeel van het gebruik van een VPN is dat dit de communicatieverbindingen trager maakt. Het is duidelijk dat het belangrijk is om een VPN te gebruiken voor al je apparatuur met een internetaansluiting, bij voorkeur dezelfde VPN. De beveiliging is namelijk zo sterk als de zwakste schakel.